Praatje op het platteland

Ik tref een buurman op het pad dat langs zijn boerderij loopt. Onze huizen worden gescheiden door de Wetering, een smalle sloot zonder al te veel leven.

‘Er zat weer een dikke, vieze rat in. Daar zijn we mooi van af, ’zegt hij.

Hij klinkt als een zoon, trots op zijn vangst. Ik zeg niets. Sommige verschillen in opvatting zijn onoverbrugbaar.

‘Die klotebeesten verpesten de dijk,’ benadrukt hij.

Hij moet iets gemerkt hebben van ons gebrek aan saamhorigheid. Niet mijn houding verraadde het maar een flikkering in mijn ogen. Die kijkers heb ik niet onder controle, ze zijn autonoom. Ze reflecteren naar buiten wat ze van binnen zien, een herinnering in dit geval.

Ik zie ze weer voor me: de wollige jongen aan de slootkant, hun vacht koperkleurig dankzij de avondzon. Met hun lange nageltjes poetsten ze de haren rond hun snoet. Vier paar kraaloogjes keken me aan voor ze stuk voor stuk het water in gleden. Hun wollige vacht kromp en sloot als een duikerspak om hun lichaam. Hun pezige staarten stuwde hen vooruit. Razendsnel schoten ze de diepte in.

Een van deze jongen moet het geweest zijn die in de val van de buurman is gezwommen. De jongens trekken in het voorjaar weg, op zoek naar een vrouwtje. Romantisch vind ik dat. Stel je eens voor dat mensen zo hun behoefte aan liefde zouden tonen.

Ik groet de buurman en vervolg mijn weg. De vangkooi hangt bij de onderwaterdoorgang waarover het pad loopt dat tussen onze huizen ligt. Ik trek aan het touw waardoor de kooi omhoog komt. Brokken mest en algen liggen opgehoopt achter de val en verspreiden zich nu dankzij lichte stroming uit over het water. De val is zwaar en het touw snijdt in mijn vinger. De kooi is leeg. De trechtervormige ingang zit verstopt met troep. Het moet de jonge rat opgevallen zijn dat de doorgang smal was. Misschien had de rattenvanger er wat lekkers ingelegd om hem te lokken. Ik laat de kooi weer in het water zakken en sluit mijn ogen.

Ik zie de rat voor me: hoe hij onder water zijn lijf door de koker perst en op een raster van draden stuit waar hij niet doorheen kan. Met zijn twee voortanden probeert hij vreemde harde stengels door te knagen, maar ze zijn keihard. De rat geeft het op en draait om, zwemt terug. Hij wil de doorgang nemen waardoor hij ook naar binnen kwam maar scherpe pinnen maken dat onmogelijk en prikken hem in de wangen. Hoe hij ook duwt de doorgang is te smal. Hij krijgt het benauwd en besluit naar de oppervlakte te zwemmen om daar lucht te happen. Hij zet af maar ook boven hem botst hij tegen stevige draden. Zijn hart bonkt in zijn lijf en hij zwemt alle kanten op, maar overal botst hij tegen een raster. In paniek klemt hij zijn pootjes rond de scherpe punten en duwt zijn snoet door het smalle gat. Een ijzeren pin steekt in zijn oog, maar hij let er niet meer op. Hoe hij ook duwt, alleen zijn kop past erdoor. Hij hapt naar lucht. Water kolkt zijn longen binnen. Hij krabbelt woest om zich heen in de hoop een uitweg te vinden maar het lukt niet. Er verschijnt een vlek voor zijn ogen die steeds groter wordt. Zijn lijf verslapt en zijn poten waaieren uiteen. En dat is zijn dood.

Een dood waarover een mens tevreden is. Een dood die besproken werd op het pad waarover ik toevallig liep en waar ik de buurman trof.

* Rattenvangers in Nederland verdienen 34 miljoen euro per jaar, omgerekend 219 euro per muskusrat. Gazen fuiken en inloopvallen worden onder water geplaatst. Wanneer hier een muskusrat in loopt of zwemt, verdrinkt hij na minimaal 4 minuten (Ludders et al. 1999). Bron:   https://www.bontvoordieren.nl/wp-content/uploads/2019/01/2011-Muskusratten-Op-alternatieve-wijze-schade-voorkomen.pdf