Een naam voor beer

Zestien jaar geleden bezochten we voor het eerst dierenpark Amersfoort. We keken naar de kinderen, die keken naar de dieren.  We keken hoe het was om iets voor het eerst te zien. We dachten terug aan hoe het was om iets voor het eerst te zien.

Hier en daar lazen we een bordje over de herkomst en leefwijze van het dier. Af en toe zei iemand, ‘goh dat wist ik niet’.  Het uitje werd een traditie. Logischerwijze waren het elk jaar min of meer dezelfde dieren in de kooien maar dat besefte ik niet werkelijk. De bruine beer was een bruine beer en werd nooit die van vorig jaar of het jaar daarvoor. Mijn onachtzaamheid veranderde tijdens het bezoek van vorige week.

Direct na de ingang verblijft (niet woont, dat zeg je niet over dieren in een dierentuin) de bruine beer. Anders dan eerdere bezoekjes ontvingen we dit keer bij de ingang geen papieren plattegrond zoals eerdere jaren, maar werd ons geadviseerd om een app te downloaden. Het leek ons niet leuk om rond te lopen met een smartphone dus zoekend, onthand, besluiteloos zochten we onze weg en ontdekten een bordje met de tekst:  mis niks. Een mis-niks-route leek ons wel wat aangezien we voorgaande jaren vaak het gevoel hadden dat we de mis-van-alles-route liepen.

De bruine beer  zat in een niet al te groot hok waarin een omgeving was nagebootst vol rotspartijen en watervalletjes. Bezoekers en beer werden van elkaar gescheiden door een brede sloot en aan de zijkant een dikke glasplaat. Het was een rustige dag en ik stond alleen achter de glazen wand, zo’n vijf meter vanaf de grote bruine knuffel. Ondanks onze nabijheid en mijn belangstelling voor haar, keek ze niet naar mij. Het was of ik niet bestond. Beer schuurde met haar rug tegen de kunstmatige rotswand en knabbelde aan een twijgje. Haar grote klauw sloeg het takje weg om het daarna zelf tegen te houden met haar tanden. Ik fotografeerde haar. Nog steeds zonder naar me te kijken liet ze zich voorover vallen, schommelde weg, haalde een nieuw takje en kwam direct weer terug. Weer ging ze op haar achterpoten zitten maar nu los van de wand.  Zo zag ze eruit als een circusdier zonder circus. Schattig vond ik, maar ook zielig en wat zou het gevaarlijk zijn wanneer ik in het wild zo dichtbij haar zou staan. Mogelijk stapte ik iets achteruit. Beer draaide haar hoofd naar me en we keken elkaar kort aan. Ze had verrassend kleine, bruine oogjes en ineens schaamde ik me voor de foto die ik van haar maakte. Om van het vervelende gevoel af te komen wilde ik haar een naam geven, maar ik kwam alleen op namen als Teddy en Bram en dat is niks voor een machtig dier als deze bruine beer, dankzij een glaswand gereduceerd tot ‘schattig’. We zien niet werkelijk haar maar een lichaam van haar. Een dierentuin is als een wassenbeeldenmuseum. De glaswand scheidt niet de beer, maar ons van de wereld.