Er is een moment dat we de controle verliezen over de tuin. Een moment waarop het gras net te hoog is om nog te maaien, de brandnetels te talrijk om met wortel en al uit de grond te trekken. Een moment waarop de witbolgrassen tot zaad komen en zich door de wind laten losschudden. Een moment waarop het kleefkruid de aalbessenstruiken inkapselt als was het rag van spinselmot.
Het kantelpunt waarop onze wilde tuin overgaat in wildernis verloopt zo geleidelijk dat het besef erover traag achter de feiten aanloopt. Misschien had ik het gevaar kunnen bemerken aan de drift waarmee ik de zuigmond van de stofzuiger over het tapijt bewoog of de razernij waarmee ik in woeste slagen de zeem en daarna de ramenwisser over het glas trok. Ik had hierin de stuiptrekkingen kunnen herkennen van een verlangen om de wereld voorspelbaar en veilig te houden.
Deze morgen daalde ik vanuit het donker van mijn slaapkamer de trap af naar de keuken. Door de kleine vierkante ruitjes van de terrasdeuren zag ik een grijze lucht, kleine spetters op het glas, een geopende bloem van de gele Morgenster en achtergebleven kleine gele bolletjes van de kamille waarvan de witte bloemblaadjes meegevoerd zijn door de nachtelijke storm. Mijn onrustig heen en weer schietende ogen haken aan de stammen van onze Douglasspar en daarna aan de Walnootboom, heerlijk de verticale lijnen die rustpunten bieden tussen alle groene schakeringen. Vanuit de geruststelling dat de wereld van vandaag naadloos aansluit bij die van gisteren, schenk ik heet water op fijngemalen bonen waardoor een bittere geur opstijgt. Met een dergelijke lucht zou ik in een oorlogsgebied nog een stoel zoeken om met de benen over elkaar geslagen mijn handen te warmen aan het kopje.
Het is een ochtend waarop alles rustig oogt. Na het koffie drinken, draai ik het slot van de voordeur open en stap over de drempel naar de buitenwereld. Geur van natte aarde. Het lange gras is gebogen onder het gewicht van liters regenwater die in plenzen uit het wolkendek zijn gesmeten alsof iemand er plezier in had om de aarde zo plat mogelijk achter te laten. Het zandpad glinstert van een landkaart vol slijmsporen van trage naaktslakken. Een fazant krijst vanuit zijn schuilplaats en fladdert omhoog, een schittering van een gloeiende roodachtige glans. Pas dan ontdek ik de afgebroken tak. De Noorse Esdoorn is ingescheurd halverwege de stam. Zijn lange arm ligt half op het kippenhok en het uiteinde ervan heeft de ijzeren steel van de droogmolen verbogen waardoor het gevaarte er uitziet als een ingezakte paddenstoel.
Door het hoge gras loop ik erheen. Water sijpelt de schachten van mijn laarzen binnen. Voor me in het gras roept een jonge merel. Met zijn snavel wijd opengesperd piept hij luider dan mogelijk is vanuit de borstkas van een dergelijk teer vogellijfje. Naast het jong ligt een broertje of zusje op zijn zij, nog zonder veren met alleen de staartpennen als dikke naalden uit de bleke blauwige huid. De haan die mijn rubberlaarzen naderbij ziet stappen snelt toe om verbeten in te hakken op eetbare waren. De moedermerel ketst haar waarschuwingskreet als een vuursteen tegen een andere vuursteen. Snel til ik het weerloze jong op. Even schrik ik van de bloedeloze kilte van het lijfje en bijna gooi ik het beestje van me af, maar een hartslag bonkt in mijn handpalm en ik vouw mijn vingers om het vogeltje om haar te warmen. Grote grijze poten trekt ze onder haar buikje. De haan reikhalst naar het lekkere hapje in mijn handen, maar ik til het buiten zijn bereik. Met wat graan lok ik de haan terug in zijn nachthok en sluit de deur. Moedermerel laat niets meer van zich horen. Het andere jong is weg.
Binnen stook ik de houtkachel op en zet een doosje met wat stro voor het warme vuur op een stoel. Het beestje ademt rustiger en opent nieuwsgierig de oogjes. In ieder geval kan hij even warm worden. Ik verdwijn achter mijn computer en vergeet het beestje tot ik een luid piepen hoor. Hij zal honger hebben, denk ik en haast me naar buiten om een worm te zoeken. Ik trappel met mijn voeten op het gras zoals ik meeuwen ook wel heb zien doen, maar er komt geen worm omhoog. Onder een afgezaagd boomstammetje heb ik meer succes, een dikke pier trekt zich terug in een zandholletje maar ik graai het uiteinde beet. Het beest kronkelt om los te komen, maar ik houd hem stevig vast. Binnen snijd ik hem in kleine stukjes op de broodplank. De kleine stukjes blijven bewegen.
Met een pincet prop ik partjes van de worm in het snaveltje. Het eten verdwijnt in haar keelgat en even lijkt het beestje tevreden. Dan spert ze alweer haar snavel open en weer stop ik er een stukje worm in. Telkens wanneer ik weg wil lopen piept ze opnieuw. Al snel is de worm op. Ik haast me naar buiten voor nog meer voedsel. Het jong is zo hongerig dat ze de ene na de andere worm verslindt. Steeds zoek ik onder tegels en stammetjes om nieuwe insecten te vinden. Pissebedden, oorwurmen, bij elkaar geschraapte luizen. Ze slikt ze door als zachte oesters. Ze is zo hongerig dat ik gewoon niet toe kom aan mijn eigen maaltijd. Telkens wanneer ik een broodje wil smeren snerpt haar hongerkreet alweer tegen mijn trommelvliezen. Mijn maag rammelt en mijn eetlust is zo groot dat wanneer ik een hele dikke worm vind onder de drinkbak van de haan, voor ik het besef, ik het krioelende beest zo in mijn mond prop. Het gekronkel over mijn tong en tegen mijn gehemelte is eerst onaangenaam, maar al snel bijt ik het taaie spierachtige stuk vlees door midden en proef ik een zoute smaak vermengd met aarde. De combinatie van de zachte structuur en de knisperige zandkorrels verrast me en ik kauw stevig door. Het vlees verdrijft de honger enigszins. Voor me in het zand kruipt een pissebed. Ook deze verdwijnt in mijn mond. Daarna een oorwurm en een motje en ik lik aan een herderstasje vol luizen. Dan til ik ook de voederbak op. Het stikt van de duizendpoten. Mieren buitelen over elkaar heen om hun eitjes in veiligheid te brengen. Alles verdwijnt in mijn mond en ik eet net zo lang door tot ik helemaal vol zit. Voldaan kruip ik tussen het bladerdek van de omgevallen Esdoorn. Het spettert nog altijd, maar koud heb ik het niet. Als ik wakker word hoor ik de merel fluiten. Ik strek mijn benen uit en wil rechtop zitten, maar merk dat ik op een vreemde manier mijn voeten onder mijn lijf schuif. Ik probeer mijzelf overeind te duwen. Mijn armen flapperen. Woest beweeg ik ze totdat ik ineens los kom van de grond. Ik fladder tussen de takken door omhoog en land op de droogmolen. Moedermerel vliegt snel naar me toe met een extra dikke worm in haar snavel. Ik piep en schreeuw zo hard als ik kan en ze propt het hapje naar binnen. Het glijdt als vanzelf door mijn keel en even voel ik rust. Dan vlieg ik verder omhoog tot ver boven het rieten dak. Onder mij zie ik de tak van de Noorse Esdoorn en de droogmolen. Een mens ligt in het gras. Haar hoofd is verbrijzeld onder een tweede tak van de boom.
© Joke van Vliet
Joke van Vliet 